Danh nhân - Trang 2

Hiện chưa rõ gia thế của bà, nhưng tương truyền, bà Nguyễn Thị Duệ sinh năm 1574, trong một gia đình nhà nho nghèo, có truyền thống hiếu học tại làng Kiệt Đặc, nay thuộc xã Văn An, Chí Linh, Hải Dương. Vốn là người thông minh, có nhan sắc nên mới hơn 10 tuổi, bà đã được nhiều nhà quyền quí đến xin hỏi cưới, nhưng bà không thuận. Năm 1592, Trịnh Tùng đem quân đánh chiếm kinh thành Thăng Long, nhà Mạc rút chạy lên Cao Bằng, Nguyễn Thị Duệ cũng theo gia đình lên đó sinh sống.

Họ ta khoa sắc kế tiếp nhau, luôn luôn có nhà giàu và chức sắc trong làng. Đậu hương cống cũng có, nho sinh cũng có, sinh đồ 18 người, hiệu sinh 12 người, tri phủ, tri huyện cũng có đồng thời kế tiếp, người họ ta ở trong làng cũng vào loại thế gia cự tộc. Nhưng rồi đến một ngày có ông Khoa sắc là hương cống Nguyễn Khắc Tiệp làm tri huyện Chân Phúc về quê và đến làng Yên Nghĩa để dự lễ tế Thành Hoàng.

Khoa Giáp Đường được xây dựng tính đến nay đã được 115 năm là một công trình văn hoá đặc sắc là nơi thờ các bậc hiền tài mà trong vùng chưa họ nào có. Khoa Giáp Đường được xây cất vào năm thứ 13 vua Thành Thái (1901), mặt tiền còn rõ dòng chữ Hán “阮氏 科甲堂” có nghĩa “Nguyễn Tộc Khoa Giáp Đường” và “成大十三 ” nghĩa là “ Hiệu vua Thành Thái năm thứ 13”.

Ông Nguyễn Khắc Tiệp ( đời thứ 6) con trai đầu của ông Nguyễn Tuyền (Nguyễn Khắc Bạt) cháu ông bà Nguyễn Duyên chắt ông Nguyễn Hồng. Cha mẹ mất sớm ông phải ở với bác.

Nguyễn Biểu là tướng nhà Hậu Trần trong lịch sử Việt Nam, quê ở quê làng Bình Hồ, huyện La Sơn, trấn Nghệ An (nay thuộc xã Yên Hồ, Đức Thọ, Hà Tĩnh).

Đời Thứ VII. Nguyễn Thăng - An Binh Hầu.

Đời Thứ VI. Nguyễn Hiến - Chỉ huy sứ cấm vệ, Chánh Tam Phẩm.

Đời Thứ IV. Nguyễn Phụng - Tả Đô Đốc (?-1150)

Đời thứ II Nguyễn Đê, Hữu Thân Vệ Triều Tiền Lê, Đô Hiệu Kiểm Chánh Nhị Phẩm , Tước hầu đời nhà Lý
Nguyễn Đê là con trai đầu của Định Quốc công Nguyễn Bặc. Về năm sinh, năm mất của Nguyễn Đê chưa thấy tài liệu nào nói tới. Chỉ biết rằng, khi cha ông còn tại chức trong triều đình Hoa Lư thời Đinh Tiên đế thì ông luôn được bên cạnh Người, được nuôi dạy cả về văn chương và võ nghệ. Sau khi Nguyễn Bặc bị Lê Đại Hành bắt đem về kinh sư Hoa Lư hành quyết, Nguyễn Đê cùng em trai là Nguyễn Đạt và gia quyến bỏ kinh thành Hoa Lư, bỏ làng Đại Hữu, chạy lên Kinh Bắc (Bắc Ninh) để lánh nạn. Nguyễn Đê được nhà Sư Vạn Hạnh che giấu nên đã vào triều Lê Hoàn làm Hữu Thân Vệ khi Lý Công Uẩn làm Tả Thân Vệ.

HOÀI ĐẠO VƯƠNG NGUYỄN NỘN
Ngài là đời tổ thứ 5 dòng Định quốc công Nguyễn Bặc, cha ngài là Tả đô đốc Nguyễn Phụng. Đức tổ sinh cư tại làng Phù Ninh, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh.

Sự-nghiệp lẫy-lừng của Vua Quang-Trung như không ai không biết; chiến-công Hạ-Hồi, trận gò Đống-đa, chiến-bào xám mầu khói vào Thăng-long, cầu sông Hồng xụp gẫy, xác giặc trôi đầy sông, những chuyện đó đã nhiều người viết. Hôm nay chỉ xin tản-mạn về vài chi-tiết nho-nhỏ, chuyện chung-quanh hay bên lề ít người để ý tới về nhà Tây-sơn.
Dòng-dõi.

Nhân dịp kỷ niệm 600 năm dòng họ Nguyễn Cảnh định cư trên đất Hoan Châu (nay là Nghệ An), chúng tôi xin giới thiệu cuốn sách “Danh nhân Lịch sử và Truyền thống yêu nước của dòng họ Nguyễn Cảnh, nhằm giới thiệu thân thế sự nghiệp của các danh nhân lịch sử tiêu biểu có công lao to lớn đối với đất nước, của một dòng họ được đánh giá là dòng họ danh giá trên mảnh đất Nghệ An địa linh nhân kiệt.

Họ Nguyễn Việt Nam hiện là dòng họ có số dân đông nhất hiện nay, chiếm 40% dân số quốc gia, và có độ phổ biến đứng thứ 4 thế giới. Với lịch sử kéo dài qua nhiều thời kỳ, nên họ Nguyễn Việt Nam cũng có rất nhiều danh nhân lừng lãy, gắn liền với lịch sử của quốc gia, dân tộc và dòng tộc Nguyễn.

Nguyễn Văn Tố (1889-1947), bút hiệu Ứng Hoè, sinh ngày 5 tháng 6 năm 1889, quê ở Hà Đông (nay thuộc Hà Nội). Thuở nhỏ ông học chữ Hán, sau sang Pháp học đỗ bằng Thành chung (Trung học). Về nước ông làm việc tại trường Viễn Đông Bác Cổ Hà Nội, chuyên về văn học cổ Việt Nam. Ông từng làm Hội trưởng hội Trí Tri, Hội truyền bá chữ Quốc ngữ trước năm 1945.

Nguyễn Văn Siêu (chữ Hán: 阮文超, 1799 - 1872), ban đầu tên là Định, sau đổi là Siêu,Còn gọi là Án Sát Siêu, tự: Tốn Ban, hiệu: Phương Đình; là nhà thơ, nhà nghiên cứu văn hóa Việt Nam ở thế kỷ 19 . Ông thường được gọi là Nguyễn Siêu - trùng tên với một sứ tướng thời loạn 12 sứ quân.

Nguyễn Trãi (chữ Hán: 阮廌, 1380 – 19 tháng 9 năm 1442), hiệu là Ức Trai (抑齋), là một nhà chính trị, nhà thơ dưới thời nhà Hồ và nhà Lê sơ Việt Nam.

Nguyễn Sinh Cung (19 tháng 5 năm 1890 – 2 tháng 9 năm 1969) tên khai sinh: là nhà cách mạng, người sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam, một trong những người đặt nền móng và lãnh đạo công cuộc đấu tranh giành độc lập, toàn vẹn lãnh thổ cho Việt Nam trong thế kỷ 20, một chiến sĩ cộng sản quốc tế. Ông là người viết và đọc bản Tuyên ngôn Độc lập Việt Nam khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 2 tháng 9 năm 1945 tại quảng trường Ba Đình, Hà Nội

Nguyễn Nghiêm sinh năm 1904, người làng Tân Hội, nay thuộc xã Phổ Phong, huyện Đức Phổ, là chiến sĩ cách mạng vô sản, Bí thư đầu tiên của Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam tỉnh Quảng Ngãi.

Tiên vương (1525 – 1613), còn gọi là chúa Tiên, tên thật là Nguyễn Hoàng là con trai thứ hai của An Thành Hầu Nguyễn Kim và bà Nguyễn Thị Mai, ông sinh ra ở Thanh Hóa khi nhà Hậu Lê chạy loạn về đây. Theo Phả hệ họ Nguyễn ở Gia Miêu, ông là hậu duệ của anh hùng dân tộc Nguyễn Bặc.

Ông quê làng Bắc Mỹ An, huyện Diên Phước, trấn Quảng Nam, nay là phường Bắc Mỹ An, quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng. Tên thật là Nguyễn Văn Thụy, do kỵ húy mà đổi là Thoại. Thời niên thiếu, Nguyễn Văn Thoại cùng gia đình di cư vào Nam đời chúa Nguyễn Phúc Khoát (1738-1765), sống tại làng Thới Bình, trên cù lao Dài, nay thuộc huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long.